Tháng giêng bắt đầu bằng ngày xuân đầu tiên của năm mới. Tháng giêng rơi những hạt nắng ấm nồng cho cây đâm chồi hoa nảy lộc. Ba ngày tết bảy ngày xuân hết trọn mồng mười. Từ hôm mười một tháng giêng ấy là tết đi chỉ còn xuân neo lại. Ta vẫn hít hà mùi hương nhang trầm thoảng đưa bảng lảng, ngắm đoá mai vàng e ấp cánh mềm. Yêu mê mải sắc hồng phấn trên đôi má đào thiếu nữ xuân sắc. Chỉ ước lòng mình thật rộng, gom cho hết sắc đẹp kiều diễm của mây trời cỏ cây. Tháng giêng thức giấc nhìn ta, đôi mắt xoe tròn trong vắt như cốc thủy tinh ban sớm lấp lánh sương rơi giữa thảm cỏ xanh non đồng loạt cựa mình thức giấc. Xuân chớp mắt hỏi ta những lời ca dịu dàng. Ta yêu tháng giêng nhất trong những ngày xuân trẻ mơ non như vậy.

Gian thờ tự cổ kính nhang đèn, tấm màn điều mở ra cho con cháu dâng hương bàn thờ ông vãi. Đôi câu đối tết, cặp bánh chưng xanh, nải chuối vuông tròn bình hoa cúc thắm. Hương tết xưa hiển hiện trong bó nhang nghi ngút khói. Ta nhớ tràng pháo giấy nhà xưa nổ đì đoàng và bọn nhỏ chạy ùa ra lượm nhặt vài tàn pháo chưa nổ hết. Ta nhớ đụn rơm xưa trong lâm thâm mưa lạnh được mệ rút từng nắm khô bên trong nhen bếp lửa cuối chái. Nồi bánh chưng xanh sôi ùng ục và tiếng đánh bài đầm già xì hai cơ thoảng rộn hè nhà. Thì ra điều làm ta mong xuân chính là nỗi nhớ mơ hồ về cái tết rất xưa cũ, nơi có mái tranh nghèo và nếp nhà trên dưới trang nghiêm. Nơi bọn trẻ thèm khát vị bánh chưng, miếng bánh mứt và tấm áo mới mà suốt cả một năm dài đến tết mới có. Nên khoảnh khắc chờ nén hương tàn để ăn miếng thịt gà đầu năm thật thiêng liêng biết bao nhiêu. Ta thương tết không đủ đầy mâm cao thượng vị, nhưng miếng bánh miếng trầu gói trọn tình thâm. Vị ngon góp nhặt từ đói lòng quyện lại, ấy mà cả một đời ta thèm mãi không thôi.

Ta nhớ hàng rào thưa bằng cây dâm bụt, bông đỏ mềm thắp lửa giàn lá xanh. Ta nhớ con đường đất đỏ nhão ướt những ngày du xuân cũ, chiếc xe đạp giàng hay mi ni thống nhất cọc cạch khắp mọi nẻo đường. Chiếc bánh lọc dày cộm cứng ngắc được mệ cất trong chiếc thúng treo nơi nhà bếp, mệ dùng một chiếc thúng khác úp lại kẻo chó phá mèo tha. Nhớ da diết bàn tay nhỏ vừa chạy chơi vừa nắm kỹ lưng quần bằng dây chun giãn rộng hết cả, chiếc quần hoa mẹ vá khéo và tấm áo sờn chẳng lộ đường may. Ta nhớ nỗi vui mừng to lớn khi mẹ đi chợ tết về mùa thêm mảnh vải hoa mới, và gói mứt gừng mẹ cất kỹ chạn tủ chờ mồng một xuân sang. Mùa xuân suốt đời ta khao khát đi tìm lại là mùa xuân tuổi nhỏ đã qua không thể quay trở lại. Để cứ mỗi năm đến khoảnh khắc giao thừa, ngồi tự tình cùng nàng xuân, trái tim ta lại yếu mềm hỏi về mùa xuân cũ. Xuân đến xuân đi, xuân đã hoá tâm hồn ta chăng?

Mỗi năm thêm tuổi, từ bé con ngây ngô nhìn ông bà kính cẩn cúi mình thắp nhang nơi bàn thờ tiên tổ, đến bé nhỏ ngắm cha mẹ già mỗi năm đều tươm tất lễ xuân. Trưởng thành rồi tự mình đứng lễ hương đèn, cũng lẩm nhẩm cầu khấn những điều tốt đẹp nhất như ngày xưa mẹ cha từng làm. Xuân vẫn đến như một lời hẹn không bao giờ thay đổi, ta vẫn đón xuân bằng tất cả những mong chờ và thành kính chân thành. Thế gian càng ngày càng rộng lối, nỗi nhớ xuân vì thế càng da diết đắm say. Trong mỗi mùa xuân mới, ta lại nhớ thao thiết dáng hình xuân muôn năm cũ, như yêu mối tình đầu da diết buổi đầu tiên. Xuân hoá vào lòng ta nhiều niềm yêu nỗi nhớ, nhiều nỗi mong chờ tờ lịch đầu tháng giêng. Xuân hoá vào lòng ta vết chân chim trên khoé mắt, đôi bàn tay lấm tấm tàn nhang, tấm thân gầy đau khi trời trở gió, những câu chuyện bắt đầu bằng : ngày xưa, hay thuở ấy…

Ta nhớ dây mưa phùn riêu riêu lạnh lạnh, bàn tay nhỏ xuýt xoa bên bếp lửa, nghe thủ thỉ những câu chuyện giản đơn. Đi khắp ngả đường lại thèm được bé bỏng lại, để rúc vào tấm thảm rơm bên bếp củi chờ khoai nướng chín, nghe câu chuyện Táo Quân bên nồi nước sôi ùng ục. Được kẹp đôi chân trần vào đôi chân của chị, nằm hít hà mùi đường ngào mẹ sên mứt nơi bếp nhà. Ta thương cha giờ này còn đi dặm trên đồng, những mảnh ruộng mạ xanh như tấm thảm, đôi tay gầy thoăn thoắt dặm mạ non, tấm lưng gầy cõng trọn cả đời ta. Xuân hoá vào huyết mạch lòng ta bởi những điều giản dị mà đậm đà thương nhớ. Xuân trở thành mảnh hồn lòng ta suốt một đời di chân để trưởng thành.

Tuổi ta lớn nhưng lòng ta trẻ mãi, non như xuân mỗi năm đến một lần. Ta vẫn yêu đoá mai chúm chím nơi cành khô đông lạnh rủ gốc sần. Nếu đông không lạnh giá há nắng xuân chẳng cần ấm hanh hao. Nếu không có đêm dài chắc bình minh chẳng tinh khôi đến vậy. Nên ta yêu mùa xuân như khát vọng mùa mới, một vòng quay bắt đầu từ tháng giêng. Một cuộc đời bắt đầu từ tuổi trẻ.

Trần Hiền