H ình như bà mụ mùa đã quá đà khi chọn hết những sắc màu nổi bật để nhào nặn ra mùa xuân tươi mới, mùa hạ rộn ràng, mùa thu dịu ngọt còn mùa đông xám lặng xám lẻ ở cuối cùng.
Cứ ngỡ mùa đông sẽ ấm ức sụt sùi vì buồn tủi nhưng làm gì có nỗi ấm ức nào điềm tĩnh bình yên và sâu lắng đến độ làm thức tỉnh và trỗi dậy vô vàn những kí tự sắc màu nhân gian đầy ngọt ngào ấm áp.
Ấy là khi những chiếc chổi gió bện bằng sợi rét, quét mòn quét nhạt hết thảy đất nâu thì đầu vườn cuối bãi hoa cúc, hoa cải nhà ai đã chúm chím đủ màu, nụ trắng nụ vàng làm duyên bên buổi chợ phiên ấm câu mời chào rao bán. Trên cánh đồng, những gốc rạ rạc đi như khuôn mặt xám nhợt của người phụ nữ mang bầu trở dạ cơn đau cho những mầm lúa mót mùa vẫn vươn ra xanh biếc.
MÙA ĐÔNG TRONG TÔI LÀ
Cũng một ngày mùa đông, có người con gái cặm cụi trồng rất nhiều cây hoa quanh ngôi mộ của người mẹ vừa quá cố. Rồi những bông hoa rung rinh trong gió, làn hương tựa mối thần giao cách cảm trần âm cho tình mẫu tử thêm gần. Trong chiều đông lạnh, tâm trạng của người con ấy đã thôi nặng nề se sắt mà nhẹ như làn khói hương trầm xam xám bảng lảng vấn vít hình mẹ nở nụ cười trên bia.
Lại có giàn hoa giấy rực rỡ như muốn kín cả mùa đông, nở tới rực hồng hai phía bức tường chung của hai nhà cạnh nhau vẹn nguyên nguyên lớp xi măng màu xám. Cây hoa giấy trở thành điểm nhấn cho một bức tường kết nối yêu thương tình láng giềng sớm tối. Nếu không có cái lạnh của mùa đông thì làm sao cảm nhận thấu ngay cả những bình dị mà quý hoá ấm nồng vẫn tồn tại giữa đời thường như thế. Anh bạn tôi từng kể về cánh đồng hoa tam giác mạch dịu dàng trên đất đá xám xịt nơi rẻo cao như chính những bản làng nhỏ bé chọn ăn đời ở kiếp bám mình vào sườn đồi vách núi cheo leo. Anh kể giữa cái lạnh chốn Đà Lạt huyền ảo mơ hồ với màu xám của khói sương khói nước xa xa nhưng những vạt cỏ hồng vẫn có sức sống vô cùng mạnh mẽ ngọt ngào an nhiên cho cặp tình nhân tay trong tay dạo bước. Mùa đông xám lạnh hay mùa yêu ấm nồng, mùa thiệp hồng vu quy hạnh phúc.
Tôi bỗng nhớ nhiều đến những cô bạn trong kí túc người Thanh Hoá, Nghệ An thời còn sinh viên đại học. Suốt những ngày đông, khói bếp cuồn cuộn màu xám bay lên trong khu căng tin của trường, nhóm chúng tôi khoác tay nhau cùng xuống ăn cơm và kể cho nhau nghe nỗi nhớ quê nhà mà lần nào cũng gọi chung món lạc đỏ rang muối. Món ăn bình dân lại mang hương vị quê nhà, giúp những đứa sinh viên nghèo khó đồng cảnh ngộ thêm khăng khít.
Ngay cả những cơn mưa mùa giá lạnh cũng mang theo màu xám bạc của mây trời đổ xuống sân gạch vốn đã xám đầy vơi, giọt gianh mõng mòng tuôn rơi, cho chậu thau nhôm của mẹ hứng đầy màu trời xam xám. Cây hồng trước cửa gầy guộc khẳng khiu trơ cành nhưng mãn nguyện nhìn những quả tròn dẹt đang chín vàng thẫm rất nhanh như niềm vui niềm tin về thành quả suốt một mùa cây gian nan sinh trưởng.
Có cả màu xanh thẫm của chiếc chăn bông cùng với chiếc màn giường được anh trai tôi gập vuông vắn phẳng phiu khi trở về nhà sau hai năm hoàn thành nghĩa vụ quân sự. Anh mẫu mực, tiên phong xắn tay chẳng ngại việc lớn nhỏ trong nhà hay việc của làng xã. Tôi đã mặc chiếc áo len màu đỏ sà sã mang hơi ấm từ vòng tay mẹ đan bên những mùa đông thơ bé mà hỏi mẹ rằng: “Mùa đông không có chiếc áo nào mặc lên mới lạnh buốt như thế phải không hả mẹ?”. Mẹ cười hiền bên bếp: “Nếu mùa đông cũng được mặc ấm hay cuộn tròn sưởi mình bên bếp lửa giống con mèo thì đâu còn cái lạnh trên đời để người ta dễ dàng cảm nhận được những giá trị ấm áp nữa”.
Đúng rồi, nếu mùa đông không lạnh thì tôi đâu được diện chiếc áo len mẹ đan và đâu biết ngọn lửa tuyệt vời bên bếp kia ấm cúng tới cả lúc tro tàn. Mùa đông lạnh lẽo tới xám ngắt thân mình để làm tròn sứ mệnh đặc biệt. Nhìn những sợi tóc ngả bạc của cha thấp thoáng trong chiếc mũ nỉ màu ghi xám ngày gió bấc về đủ cho tôi hình dung về những nắng mưa sương gió của cuộc đời đã thấm tháp vào hình hài cha đến tiều tuỵ.
Lại nhớ câu chuyện cổ tích “Mùa đông vĩnh cửu” kể về một gia đình có người chồng từng cạy giàu có mà khinh ghét, hắt hủi, tệ bạc với người nghèo khi họ đến cửa xin một bữa cơm. Người nghèo khổ đó lại chính là một bà tiên hoá thành, bà đã giáng một lời nguyền rằng căn nhà sẽ bị bao phủ bởi mùa đông xám lạnh u buồn quanh năm. Người vợ sẽ phải ngủ một giấc dài tới khi nào người chồng nhận ra và ân hận về những điều xấu điều ác mình từng làm thì lời nguyền sẽ tự hoá giải. Vào một ngày của nhiều năm sau, có cô gái đi lạc trong rừng và ngất đi trước cửa ngôi nhà mùa đông ấy.
Người chủ căn nhà đã cứu cô và chăm sóc cho cô tỉnh lại. Sự kì lạ của ngôi nhà và người đàn ông rầu rĩ đã khiến cô gái khi trở về nhà mình rồi vẫn muốn trở đi trở lại thăm ông. Họ trở nên gần gũi và chia sẻ với nhau hơn. Khi nghe cô kể về mùa màng thất bát khiến người trong làng cùng cực, người đàn ông ấy đã mang túi tiền vàng bảo cô đem về chia cho mỗi nhà một phần để họ vượt qua cơn hoạn nạn. Một hôm, ông dắt cô vào căn phòng mà người vợ của mình đang ngủ rồi kể về những chuyện trước đây trong sự ân hận. Người vợ bỗng tỉnh dậy và nhận ra cô gái đó chính là đứa con bé bỏng ngày xưa bà đưa cho người hầu gái mang đi xa khi nhà gặp nạn. Cả gia đình ôm chầm lấy nhau trong niềm hạnh phúc đoàn tụ. Mùa đông quanh ngôi nhà chợt tan biến, các loài hoa cỏ đua nhau nở rộ, chim muông hót tưng bừng…Người đàn ông phải trả giá cho sự ích kỷ của mình bằng sự cô độc suốt một mùa đông dài buốt giá. Cái lạnh lẽo thấu buốt tận cùng tâm hồn đã làm ông tỉnh ngộ, làm ấm lại những giá trị yêu thương cùng sự nhân hậu nơi lòng người. Mùa đông đầy nhiệm màu và thử thách. Mùa đông kích hoạt và kết nối những giá trị yêu thương.
Màu đông không rực rỡ nổi bật nhưng bền bỉ trong âm thầm, nhắn nhủ lòng người hãy mạnh mẽ, hãy tận tâm trân trọng và giữ gìn những khoảnh khắc sống đầy giá trị, yêu thương từ ấy mà đúng nghĩa vẹn tròn. Gam màu xám trầm thẳm sâu chẳng hề bị che khuất hay lẫn vào đâu dẫu có làm nền cho bao màu khác bừng dậy. Mùa đông bình lặng chất chứa thông điệp nhân sinh, ân tình. Ai đó hãy kể tiếp về những gam màu bất tận trong màu đông cùng tôi nhé!