Chợ Tình mùa Xuân

Mặt trời cõng nắng lên đỉnh núi, trượt chân, đổ ào cái dịu dàng, xuống khắp Cán Chu Phìn, Pải Lùng, Tát Ngà, Pả Vi…

Tràn sang Khâu Vai . Ở vùng núi cao này, mùa Xuân đang ăm ắp. Nắng làm rạng rỡ thêm những mỏm đá tai mèo một màu trùng điệp. Trên đèo Mã Pì Lèng nhìn xuống dòng Nho Quế như một con rắn khổng lồ màu ngọc. Cái bụng Vàng thị Sua chộn rộn như thủa thiếu nữ . Những hạt cườm cuối cùng được đính vào cạp váy đã xong. Nghĩ đến Giàng Pú . Mũi kim bối rối… nhầm cả ngón tay.

Chẳng phải mình Sua, người đàn bà bốn mươi lăm tuổi. Mà có nhiều người bên tận Sùng Thài , Sùng Tráng ,hay tận Xín Mần , Sán Sả Hồ . Cũng mong đến ngày này ngày hai mươi bảy tháng ba. Ngày chợ tình. Chợ tình cả năm mới có một ngày. Nhà Sua ở Cán Chu Phìn. Qua Lũng Pù là đến Khâu Vai.

Cả chục ngày nay, chiều nào đi nương về, Sua cũng dừng lại, lấy một bó lá thơm, mang về đun nước gội đầu. Mùa Xuân. ngăn ngắt màu xanh của lúa, trắng ngần của hoa mận, ngọt ngào của hoa lê, vàng rực của những triền cải ven nương còn ấm mùi tro.

Mùa Xuân, mùa của những lễ hội. Cầu mong một năm cái no ấm về nhiều. Trên sàn đầy những bắp ngô chắc như bắp chân đứa gái mười tám, dưới sân gà vịt chen chân đứng, trên núi dê đầy đàn …

Hội Gầu Tào của người Mông, hội Lồng Tồng của người Tày, lễ cấp sắc của người Dao, nôn nao những cơn mưa nửa đêm, làm cỏ xanh, lúa xanh, ngô xanh, dòng Nho Quế xanh, những mỏm đá tai mèo ẩn trong rừng sa mộc cũng được mùa Xuân dần phủ lên một màu xanh no ấm.

Nhà của Sua nhỏ nhoi, nằm dựa lưng vào đá, sực nức mùi cỏ năm mười lăm tuổi . Sua biết thương người con trai họ Giàng. Giàng Pú. Pú cưỡi con ngựa tía, vai nở , ức thon, bờm mượt như nhung một người, một ngựa lao chênh vênh trên dốc, khiến nhiều đứa gái mê tít.

Pú biết thổi khèn từ trong bụng mẹ, khi tiếng khèn của Pú cất lên làm đứa gái nghiêng tai , con chim nghiêng cánh, gió nghiêng cây , cả đá cũng bị tiếng khèn của Pú làm cho nghiêng ngả…Pú cày nương giỏi, những bắp thịt đỏ au cuộn lên sau lớp áo chàm , sức Pú vật ngã cả con trâu. Sua xuống chợ, má hây hây như táo chín.

Ánh mắt ăn nhau, cái tay tìm nhau, chưa kịp ấm thì Sua bị thằng trai bản khác kéo về làm vợ. Thằng trai ấy mang cả một quả bầu đầy bạc trắng đến giữa ngôi nhà trình tường vách đất quanh năm gió lùa nghe mỏi cả tai mà đổ ra. Màu trắng của bạc làm mắt bố sáng, mắt mẹ sáng, mắt mấy đứa em đang co ro vì rét cũng sáng lên theo.

Thế là Sua lấy chồng. Lấy chồng nhà giàu, nhưng Sua cũng giống con lợn của nhà nghèo quanh năm bị xích dưới gốc trám sau nhà, khi mùa quả mới được để ý đến. Lấy nhau ba năm mà Sua cứ trơ ra như con bò đực, cạp váy không đội cái bụng nhô lên. Chồng Sua mang bạc trắng sang tận Lao Và Chải, ở bên ấy một tháng rồi về. Sau một năm thì đón thằng Chá về nuôi. Sua nuôi thằng Chá từ khi ngồi lọt cái quẩy tấu đến lúc đón đứa dâu về, sinh con mang họ Giàng.

Đi Sín Cái, qua dòng Nho Quế. Sua khóc. Nước mắt chưa ai kịp nhìn thấy thì đã khô. Đàn bà Mông nước mắt không quấn quanh người không phải đàn bà Mông. Người già nói thế. Đàn bà Mông nhiều nước mắt, nhưng bị đá lấy đi cả. Sua nhặt một hòn đá, gói nước mắt vào đấy, gói cái nhớ, cái thương Pú vào đấy. Ném ra dòng Nho Quế. Dòng sông bao dung mang cái buồn, cái nhớ đi xa.

Nhưng hàng đêm Sua vẫn thấy Pú bò vào đầu mình cả đêm. Cái má hây hây như đào chín, cái mắt biết cười của Súa đã nhốt vía Pú trong đó. Hai người thương nhau, mà không được ăn cùng mâm, ngủ cùng buồng. Thế thì buồn quá.

Chẳng biết chợ tình Khâu Vai có từ bao giờ. Người già kể lại. Ngày xưa có chàng Ba là dân tộc Nùng yêu nàng Út con gái trưởng Mường. Yêu mà không lấy được nhau. Ngày hai bảy tháng ba họ lén đến đây để gặp lại nhau. Cùng ngồi bên nhau, và cùng về Mường trời vào ngày này. Thế là có chợ tình.

Người trong bản nói với Sua. Năm nào đi chợ tình cũng gặp Pú, cưỡi con ngựa tía đã già xuống chợ, uống rượu say , lại cưỡi ngựa về, không gặp ai. Bộ váy áo Sua thêu xong từ hai tháng trước mùa Xuân.

Mây vẫn bọc người lại như cái kén. Con đường giống sợi lanh quấn quanh cổ núi. Đá ở trên đầu, đá ở dưới chân, đá ngang trước mặt . Tiếng chim hót trong vắt như tan vào thinh không , đã sắp cuối Xuân, trời rưng rưng lạnh. Sua gùi mây qua những đồi cỏ tranh hoang hoải buồn. Gió bời bời chạy qua những mỏm đá.

Lá vỡ rồm rộp dưới chân. Người Kinh hay gọi chợ này là chợ Phong lưu. Còn có người gọi là chợ ngoại tình. Lạ thế ! Sua chẳng nghĩ thế ! Sua mong đến chợ để nhìn thấy Pú . Biết người xưa của mình vẫn sống tốt, thế là yên cái bụng thôi .

Chợ họp trên một bãi đất rộng. Người đàn bà mang theo đồ ăn do tay mình làm. Nhà nhiều thóc nếp thì mang xôi, mang gà đã nướng sẵn, muối ớt trộn mắc khén thơm phức. Nhà không có thì mang mèn mén, mang muối ớt..

Tiếng sli của người Tày, tiếng then cửa người Nùng, Inh lả của người Thái, khèn của người H Mông. Mắt ai cũng lấp lánh như cười. Những con ngựa buộc vào gốc sa mộc, nằm chậm rãi nhai bóng râm.

Rượu ngô sóng sánh, chưa đua qua mũi đã say. Người chưa say mà gió say, cỏ say , bầy ngựa say, gõ móng bồn chồn. Những ánh mắt say say… tìm nhau. Pú có nhớ Sua mà đến không? Sua không biết ! . Sua đang chờ một ánh mắt , một cái cười. Chồng Sua năm nay không đến chợ tình. Cho vợ một ít tiền bảo Sua không phải mang rượu đi bán nữa.

Nắng lên ngang đầu mà Pú chưa đến. Sua nhìn xuống con dốc dài như một tiếng thở dài. Lòng Sua buồn như con suối chảy một mình trong đêm. Sua ngồi cạnh quẩy tấu, bên bóng mát của gốc sa mộc mà thấy chỏng chơ , chực rơi khỏi chợ.

Có người đàn bà tóc hoa râm , ngồi cạnh can rượu, má hơi ửng lên vì nắng. Người đàn ông vai đeo một cái túi nhỏ, xích ra sau lưng để che vạt nắng đang hắt xuống. Tay nhỏ quá! Lưng nhỏ quá! Ông bẻ một chiếc lá vả, khe khẽ quạt, như muốn tát cạn cả vũng nắng…

Chợ tình chật chội, ồn ã tiếng cười, ồn ã sắc màu. Rộng lòng nhón cho Sua một khoảng trống nhỏ nhoi… Tốp năm, tốp ba đang ngả nghiêng, rót say vào nhau… Tiếng khèn réo rắt. Sua nhìn lên rừng sa mộc, có ngọn khói đưa mùi nếp thơm. Sua thấy mùi của áo tà phủ. Tiếng gõ móng ngựa dồn dập, vội vàng… Pú xuống ngựa, trước mặt Sua , chiếc mũ nồi lệch về một bên, sáu ống dài ngắn khác nhau xếp song song với thân khèn. Tiếng khèn cất lên, tim Sua bồi hồi, mọi người im lặng, trời chiều im lặng, tiếng chim im lặng, chỉ có lồng ngực Sua đang rung lên…

Cái ngọt ngào về nhiều quá! bụng Sua vui như ngọn lửa reo trong ấy. Sua muốn đổ cái giận, cái hờn vào Pú , sao để tim Sua bỏng rát vì chờ đợi. Nhìn Pú. Cái hờn giận theo mặt trời xuống núi rồi… Sương chiều lập lềnh trôi ngang mặt. Tay Sua như thừa ra… Pú bối rối, khi thấy cái khóc sắp ra khỏi mắt Sua. Từng đôi vẫn ngang qua mặt nhau. Thời gian không đủ để thương. Làm sao có chỗ cho cái giận? Pú vui quá ! Pú không tin đang đứng trước mặt mình là Sua. Người Mông nói bằng mắt , bằng tai. Không ưng cái bụng thì im lặng thôi.

Không nói. Nồng ấm và âu yếm. Pú muốn ôm Sua vào lòng. Bóng đêm len qua khoảng đất rộng đã thưa người, bò vào những gốc sa mộc. Đêm chùng xuống như chiếc võng mắc hờ qua những tán cây. Sú nghe rõ tiếng thương từ trong lồng ngực, sau lớp áo tà phủ mới còn thơm mùi chàm của Pú. Những mạch máu trong ấy như muốn vỡ ra. Pú đặt tay lên đôi vai gầy, mỏng xanh của Sua , ngửa cổ lên trời như nuốt cái xót xa vào tận đáy lòng. Thương quá!

Đàn bà Mông đổ cái buồn, cái khổ vào nương, vào tàu ngựa, vào máng lợn. Pú có hỏi thì Sua cũng không đổ cái buồn vào lòng Pú đâu. Sua khổ mà vẫn đẹp rừng rực như hoa chuối rừng . Lạ thế !Hay là với Pú thì Sua là đẹp nhất. Đẹp hơn cả ánh trăng ban đêm, hơn cả cái nắng buổi sớm. Sua cũng biết Pú có vợ và một đứa con gái, lấy chồng trên Cao Mã Pờ.

Cả hai người cùng im lặng. Tay Pú siết chặt Sua hơn. Tóc Sua sực nức mùi rượu ngô, mùi đá, mùi đám cỏ tranh cháy dở và cả mùi của những thương yêu. Gió như vuốt mèo hoang cào vào đêm tươm tướp máu. Cơn gió nào ngang qua làm xước Sua ?

Sua muốn gặp lại Pú mỗi năm một lần. Đầu Pú mọc lên cái mầm đen thì những năm sau . Muốn gập lại nhau là việc khó hơn vào rừng sờ vú con hổ đẻ. Chẳng người đàn bà Mông nào muốn gặp lại người xấu cả. Gặp nhau để kể cho nhau nghe cái vui, động viên nhau sống tốt hơn . Gặp nhau để thấy nhau là đủ rồi. Không được để con rắn độc chui vào đầu. Làm thế có khác gì tự mở cửa cho cái xấu chui vào bụng mình. Đêm. Xoay tít.. Đặc quánh. Như thể xắt được thành miếng. Pú bối rối khi thấy Sua vặn mình như con trăn bị thương. Cố lê thân lên khỏi vực đá sâu hun hút.

Pú sai rồi! Pú xin lỗi… Pú đừng để Sua coi Pú như con thú hoang, như hòn cuội cuối dòng nước đục… Sáng. Sua thức dậy thì Pú đã đi. Pú không muốn nhìn thấy Sua khóc. Tháng giêng mỏng như lưỡi dao quắm, mùa Xuân đang bò lên chuôi dao rồi. Gió sớm phả ra từ đá, sàm sỡ , hất tung nhịp váy đàn bà đang gùi cái nắng ấm mềm của mùa Xuân ngược dốc về bản…