Tôi thích đọc tản văn của Châm Võ, nhất là những tản văn vừa đậm chất hiện thực xen lẫn chất thơ về cảnh sắc, còn người miền đất Lai Châu mà tác giả gắn bó. Có đôi lúc tôi có cảm giác mình được phiêu theo những tiếng khèn, theo những bông hoa, những đám mây trên những triền núi. Thế nhưng, với “Dạ Quỳnh”, Châm Võ đã đem đến cho người đọc những ấn tượng hoàn toàn khác.

Văn vốn dĩ là đời. Tôi luôn nghĩ vậy. Với “Dạ quỳnh”, Châm Võ đang ghi lại những kí ức không thể nào quên về cuộc đời của cha, của mẹ và của cả chính mình nữa. Có lẽ bởi chưng cất từ những nỗi đời nên bài tản đã thực sự chạm đến cảm xúc của người đọc. Trong tản văn với độ dài vừa đủ của mình, xen lẫn câu chuyện về vẻ đẹp của hoa quỳnh là chuyện về một người cha yêu vợ, thương con, đau đáu cả đời bởi biệt lý khá sớm bạn trăm năm; câu chuyện về một người mẹ bản lĩnh, dám yêu, dám sống vì tình yêu. Người mẹ ấy dù không đi trọn con đường với người đồng hành nhưng tôi nghĩ chị cũng hạnh phúc ở miền xa thẳm bởi một người đàn ông luôn thương nhớ mình. Và ở đó, còn là chuyện đời cô của con gái, mồ côi mẹ, sinh nhật mình cũng là ngày giỗ mẹ; xót mẹ, thương cha… mà cứ thế lớn lên, cứ thế tỏa hương giữa đời như những đóa quỳnh vậy. Đọc và thấy ngậm ngùi bởi những nỗi đời!

Thành thử tôi nghĩ, viết về quỳnh chỉ là cái cớ thôi, để từ đó Châm Võ tái hiện cả một kí ức đầy nỗi buồn đau nhưng cũng đầy tình thương yêu của gia đình mình. Hạnh phúc và khổ đau, hi vọng và tuyệt vọng, sự sống và cái chết… tất cả đều song hành trong cuộc đời này. Nhờ đó mà mỗi người đều được lớn lên, đều được trưởng thành. Tất cả những điều đó, chẳng phải có đủ trong tản văn này hay sao?

Nhưng nói gì thì nói, như chính nhan về bài tản văn, tự kiếp sống của hoa quỳnh nó cũng đã là một bài ca. Bài ca về sự tận hiến, bài ca về việc sống hết mình, bài ca về giá trị và bài ca về sự kiên nhẫn. Quỳnh chỉ nở về đêm, “quỳnh chỉ rực rỡ, quyến rũ một lần rồi sớm mai khi ánh mặt trời thức giấc hoa sẽ lụi tàn, héo úa từ giã cuộc đời”. Chỉ một lần thế thôi, là đủ để quỳnh làm nên hương sắc, làm nên hương đêm dẫn dụ người yêu quỳnh, hiểu quỳnh. Một chút thế thôi, một lần vụt sáng và kết thúc vĩnh viễn.

Dường như với vòng đời hạn hẹp, quỳnh muốn nhắn gửi: hãy huy hoàng, hãy tỏa sáng, hãy làm nên giá trị, dù ngắn ngủi! Hơn nữa, chính tự loài hoa ấy cũng khiến cho người thưởng thức phải kiên nhẫn, phải biết cách đợi chờ, phải biết cách mở lòng với những điều đẹp đẽ, tốt lành. Bởi nếu không có tâm thế đó, chúng ta sẽ không có cơ hội được thưởng thức vẻ đẹp vừa thanh tao vừa quyến rũ của dạ quỳnh, và xa hơn là những vẻ đẹp của cuộc đời này!

Đọc: Dạ quỳnh

Nguyễn Hương