Mùa hoa về trên núi

Xuân về trong đám lá vàng bay tung trên bầu trời đầy gió. Về trong khoảng không gian màu xám còn vắng những bóng chim thiên di. Samu, pơmu vẫn xanh ngát giữa bạt ngàn đồi núi bất chấp giá lạnh và sương phủ. Y Pà vu vơ ngắm những cánh hoa mận nương theo giọt mưa hắt vào khoảng sân đẫm nước. Tiếng khèn gọi bạn dìu dặt trên con dốc đầu bản. Nơi ấy chắc là đang vui lắm. Nơi ấy hẳn đang rộn ràng trong tiếng nói cười của ngày hội ngộ mùa xuân? Lễ hội đón xuân vẫn còn kéo dài cho hết mùa hoa đào hoa mận. Lòng Y Pà nôn nao theo nhịp khèn, theo tiếng trống gọi người vào sàn sạp nhảy múa. Nhưng cô bé vẫn ngồi yên lặng. Nỉa dặn rồi, con gái còn phải học để đi làm, để thoát cái nghèo, thoát khỏi cái cảnh làm dâu nhà người khi chưa kịp lớn. Y Pà vừa muốn cùng lũ bạn ném còn vừa muốn học nốt cái chữ của thầy cô dưới thành phố. Tiếng khèn, tiếng trống vẫn len trong gió, trong cơn mưa nhè nhẹ của mùa xuân.

Tết đã đến với bản mường khi những bắp ngô đã chất đầy bên bếp nhà sàn, khi cái rét mang theo giá băng về trên đỉnh núi. Bản làng chìm trong sương và hơi nước mịt mù, tiếng gió luồn qua vách đá u… u… u… những tiếng buồn thảm. Con đường từ thị trấn lên bản không còn nhìn thấy nữa. Những thân cây mốc meo trong buốt giá và gió sương của miền biên ải. Nhưng cảnh núi rừng bước vào xuân lại đẹp như một bức tranh. Sắc hoa mơ, hoa mận cheo leo trên sườn núi, gối lên các mái nhà sàn lợp bằng gỗ samu đen thẫm lại theo thời gian. Vẻ u tịch, trầm tĩnh của mùa đông loãng dần trong sắc hoa cải vàng tươi trải dài khắp thung lũng. Rét vắt vẻo trên cành lá Pơmu ngan ngát xanh, đọng sương đêm như những chuỗi ngọc long lanh của đất trời. Thanh niên trong làng còn ở nơi xa chưa về nên người già vẫn đợi. Dần dà, Tết ở các bản của người Mông bây giờ trùng với Tết của những người dưới xuôi. Bố mẹ Y Pà cứ nhìn hoa cải vàng rực lưng đồi mà đếm ngày các con về nhà ăn tết. Cũng trông ngóng lắm rồi mà, cũng chờ ngày nhìn thấy nhau rồi mà!

Nắng lên trên từng vạt rừng, lưng lửng xuân, lưng lửng rét, lưng lửng nhớ thương. Những nụ chè Shan tuyết xanh biếc đến nôn nao lòng người đi xa. Hoa đào nhuộm hồng vách núi, làm hồng những đám mây mùa xuân đang là đà trên đỉnh. Mùa xuân lửng lơ trong nỗi nhớ bạn của Y Pà, trong màn mưa nhạt nhòa cả đỉnh núi phía trước. Có những ngày đầu năm mới, cả nhà cùng lên nương, sương vẫn còn man mát đến tê người nhưng không còn buốt giá. Những ngày hái chè râm ran tiếng nói cười, bàn tay mẹ đảo đều trên chảo lửa, mùi thơm tỏa ra từ chén trà đầu tiên của mùa tuyết san thường hiện lên trong giấc mơ nơi phố thị. Bốn chị em Y Pà rời nhà với mong ước được trở về với rừng Pơmu, với đồi chè Shan tuyết. Bố bảo cây chè và rừng Pơ mu đã được đi xa rồi, không còn loanh quanh trong bản nhà mình đâu con. Chỉ cần chịu khó và có lòng với chúng là được thôi. Cây không nỡ phụ người chăm sóc mà. Mùa đông trên núi cao bây giờ không còn dài như trước. Hoa vẫn nở trong giá lạnh vì những hi vọng của con người. Nụ cười rạng rỡ trên khuôn mặt người già dưới chân nhà sàn, trong đôi mắt long lanh của người phụ nữ Mông bên dốc núi. Dòng Nậm Mộ soi bóng những tán rừng phủ đầy mây trắng. Đỉnh Phu – xa – lai – leng xa mờ dưới ánh nắng mùa xuân êm dịu như giấc mơ.

Mưa không còn rả rích trong đêm. Trời đất ấm áp giữa ngàn hoa bung nở. Tiếng khèn loang trong đêm. Tha thiết. Nhung nhớ. Đợi chờ. Hương quế rừng nồng nàn. Đắm say. Em bé nhà bên cất tiếng khóc chào đời ngày hôm qua. Mùa xuân như rạng ngời hơn bởi niềm vui chào đón thành viên mới của bản làng. Ánh đèn lọt qua vách gỗ, tiếng trò chuyện lao xao nơi máng nước sau hồi nhà. Nỉa nói: Hôm nay làm lễ đặt tên cho em bé mới sinh đấy!

Người già trong họ đã đến, cánh hoa mận hoa đào vương trên áo, trên khăn làm thành các họa tiết nho nhỏ trên sắc thổ cẩm. Ông mo làm lễ báo với ông bà tổ tiên biết về sự hiện diện của em bé và những cầu mong cho một con người mới của bản. Y Pà bỗng thử hình dung về lễ đặt tên của mình. Không biết hồi đó ra sao nhưng chắc là cũng trang trọng và đầy yêu thương như thế. Nghe Nỉa kể, Y Pà cũng sinh ra vào dịp Tết, cũng rộn ràng giữa mùa hoa đào hoa mận bung nở khắp núi rừng như ngày hôm nay. Ngọt thơm hương rượu mơ, vấn vít hương rượu cần say say …

Bên bếp lửa, Nỉa nói với bốn chị em: Người Mông ta thường gửi mong ước của mình trong từng cái tên đặt cho con. Y Pà có nghĩa là mong muốn xinh đẹp như mùa xuân, Y Kìa là mong con mình giỏi giang … Trên núi cao này, không phải lúc nào cây lúa, cây ngô cũng theo ý con người. Các con đi xa, mang cái chữ về, để làm khác đi cây chè nhà ta. Bố mẹ chỉ biết trồng nó xuống đất thôi, biết làm gì hơn đâu! Y Pà nhìn đám than hồng trong bếp, rồi nhìn mọi người. Chỉ thấy ánh lửa trong mắt bập bùng cháy. Chỉ thấy vui vui …

Gió khua bờ lau lắc cắc bên triền suối, tiếng gọi bạn của con chim lẻ bầy như da diết hơn. Mùa xuân trên núi mênh mông xanh giữa những nỗi nhớ về một thung lũng soi bóng bên sông. Chỉ còn ít ngày nữa thôi, Y Pà lại xuống trường cùng thầy cô và bạn bè. Mang theo sắc hoa và thanh âm của núi rừng xuống phố. Nhịp khèn sẽ lơ lửng bay nơi giao mùa của phố thị. Nỗi nhớ màu xanh Pơmu và mùi thơm của chè tuyết san lại trở về trong những giấc mơ em. Màu xanh ấy sẽ càng xanh biếc trong khao khát trở về nhà vào mùa xuân – khi sắc hoa rực rỡ trên triền núi và trong thung lũng.