Cứ mỗi độ mùa xuân về khi nắng xuân phơi phới gieo những hạt nắng tươi non trong làn gió dịu nhẹ, trên các nẻo đường, ở khắp sân trường cây bàng bắt đầu mùa thay lá. Lá chuyển dần từ vàng sang đỏ rồi rơi rụng, chính màu sắc ấy tô điểm bức tranh đa sắc màu của mùa xuân thêm đẹp và gieo vào lòng người những cảm xúc xốn xang.
Từ chiếc lá màu xanh, lá chuyển sang vàng, rồi đỏ dần, có khi trên chiếc lá vừa sắc đỏ, vừa sắc vàng lốm đốm, chiếc lá hình tròn dẹt như cái quạt, lá rụng để lại cành cây khẳng khiu xù xì. Nhớ những mùa xanh, lá bàng xếp chồng từng lớp che chắn cái nắng hạ. Nhưng mùa này cây bàng thay lá trong tiết xuân rộn rã, cùng đua chen với hoa mùa xuân đang khoe sắc khắp chốn nhân gian. Ta không khỏi ngỡ ngàng vì vẻ đẹp của nó, và chắc hẳn đó là một trong những khoảng khắc đẹp nhất mùa này. Bàng thay lá cho ta biết thời gian đã chuyển động và không gian đã đổi thay và ta cũng mênh mang bao nỗi niềm khó tả. Sắc đỏ nồng ấm của tình yêu, sắc vàng của nắng, của mùa xuân cho ta lắng đọng những nồng nàn yêu thương.
Cùng với cây phượng, cây bàng lại được trồng nhiều ở sân trường, gắn bó với bao ký ức tuổi học trò ngây thơ xinh đẹp, cây khoe tán rộng như chiếc ô che phủ cả khung trời, rễ cây dài bám chặt vào đất. Dưới tán lá mát rượi ấy các cô cậu học trò hồn nhiên vui đùa, ôn bài cùng sách vở, nhớ những bóng áo dài thướt tha dưới vòm cây. Nhớ những trò chơi tinh nghịch, những giờ giải lao ngập tiếng cười của một thời áo trắng.
Nhớ mùa xuân năm ấy với mối tình học trò trong sáng, trong ánh nhìn tha thiết, cánh áo dài trắng tung bay, dáng ai yêu kiều mà xa xôi quá, tôi nhặt những chiếc lá vừa rơi viết tên em lên đấy, khắc họa hình trái tim thay lời tỏ tình nhưng e dè không dám nói. Có những tiết học tôi mơ màng đưa hồn qua khung cửa lớp học tìm bóng hình em, không có em, ngoài ấy chỉ có những chiếc lá bàng dần rơi rụng, trơ cành. Rồi ngày mai tôi bỗng thấy cành cây nhú ra những chồi non tơ xanh mơn mởn, niềm hy vọng cũng hồi sinh, tôi lại bất ngờ gặp em giữa sân trường với nụ cười tỏa sáng trắng trong như màu áo học trò.
Chẳng phải đi đâu xa hay phải đợi đến mùa thu, mùa cây bàng thay lá cho cho cảm giác thú vị, khi bất chợt hôm nào khung trời ngập sắc màu vàng đỏ làm ta có chút ngỡ ngàng, bâng khuâng. Lá đan xen màu nắng, nắng xuyên lá cành, lá trơ gân chi chít như mạch nguồn, lá thôi không còn xanh màu diệp lục. Trong phút chia ly, lá nhuốm màu rực rỡ như cố dâng hiến vẻ đẹp cuối cùng cho đất trời khi sắp phải lìa cành, rồi một buổi chiều tà, trong gió nhẹ, lá khẽ đu mình nhẹ nhàng rơi, từng xác là nằm chơ vơ trên sân trường vắng, lá trơ mình khô khốc, lá chuyển màu nâu đất. Lá biết thân biết phận, rồi ngày mai chị lao công sẽ gom lại chất lên xe rác của công ty môi trường đô thị, dẫu vậy lá có thể tự hào vì đã cống hiến những khoảng khắc đẹp cho cuộc đời này.
Ta không chỉ gặp cây bàng ở những ngôi trường, mà thi thoảng trên phố thị ta còn bắt gặp những gốc bàng xanh phủ mát những con đường. Sáng nhâm nhi tách cà phê bên quán cốc quen đường, nhìn tuyến phố đổi màu vàng, đỏ trong sắc mùa xuân còn vương vấn đâu đây, phố vừa lạ vừa quen, phố không còn rợp bóng mát như ngày thường nhưng phố mang màu sắc lãng mạn, như ai đó thay chiếc áo mới trong đêm, như bức tranh mà họa sĩ vừa mới họa, nét cọ còn tươi roi rói mực màu, cây trơ cành nhưng trông như một tác phẩm nghệ thuật mà người nghệ sĩ tạo ra. Rồi thì ta cũng chia tay phố, phố xạc xào niềm nhung nhớ bằng bản nhạc của chiếc lá khô như níu bước chân ta, ta không nỡ xa phố, nhưng ta phải đi vì đời còn nhiều việc phải thực hiện, nhiều mơ ước phải hoàn thành, ta sẽ nhớ phố, nhớ mùa xuân và cây bàng thay lá xuyến xao lòng người.
Ở những vùng quê, ven con đường làng, lũ trẻ hay nô đùa, sắc lá bàng nghiêng nghiêng, điểm tô vẻ đẹp xóm làng thêm thi vị, chiếc lá vàng che đôi mắt người thiếu nữ. Lá tiễn chân anh lên đường công tác, tạm xa gia đình sau kỳ nghỉ tết, ngày ra đi anh lá cũng nhuốm màu buồn, bàng thay sắc lá rơi rụng để lòng ai buồn trơ trọi như nhành cây ấy. Nhưng những mầm xanh vẫn ấp ủ trên nhành cây, để mà chờ để đợi những hy vọng tốt đẹp hơn cho ngày mai.
Dù rằng theo quy luật tự nhiên, cây cối lớn lên, sinh sôi nảy nở, cây đến mùa rồi cũng thay lá, nhưng mùa cây bàng thay lá luôn mang cho tôi nhiều cảm xúc xốn xang đến lạ, khoảnh khắc lay động trái tim tôi, khoảnh khắc trở về của kỷ niệm, của những yêu thương đã cũ, mùa nối mùa bàng dang tay ôm trọn đất trời che chắn, dưới tán lá ấy những nụ cười thân thương chắp cánh cùng ước mơ bay lên tỏa nắng cả khung trời.
Trần Hải