Giấc ngủ trẻ thơ, giấc ngủ được trải dài theo lời ru diệu vợi, một thế giới ảo mờ đánh thức giấc mơ thuần khiết lắng đọng trong tâm hồn thơ bé, lời ru nhè nhẹ, lâng lâng! Thật hạnh phúc khi giấc ngủ được ủ ấm trong vành nôi đưa, tiếng kẽo kẹt hòa trong lời hát, man mác và bâng khuâng, bồng bềnh mà lắng đọng.
Những cánh cò trắng, những dồng lúa mênh mông, con ong con kiến từ lời ru của bà nối nhau đi vào giấc con mơ từ trong cổ tích, có cô Tấm dịu hiền, nàng Tiên Dung tốt bụng, nàng Tô Thị thủy chung chờ chồng. Ba mươi sáu phố phường Hà Nội, những cảnh đẹp của đất nước non sông được bà tái hiện qua lời ru da diết, yêu thương. Cho cháu được tha hồ tưởng tượng, nô đùa trong giấc mơ với từng nhân vật trong rời ru, ở những miền hoang sơ, đẹp đẽ!
Cảm ơn bà đã cho con tựa cánh tay làm gối, ủ con trong hơi ấm của người, cho con giấc mơ có con cò trắng nhẹ nhàng bay la bay lả, bay mải miết trên cánh đồng làng dậy hương thơm của lúa, của ấm no trù phú. Con được thấy dưới cánh cò bà ru, dáng mẹ tảo tần trên khuông ruộng thời gian, giữa tháng ngày lặn lội nắng mưa, góp nhặt cho con bát cơm canh, để cho đứa con bé bỏng lớn khôn từng ngày. Con được nhìn dáng cha rắn chắc, tỏa bóng tựa tán cây cổ thụ che chở cho con.
Lời ru bà dắt con đi qua vạn miền đất nước, qua nhịp Tràng Tiền sáu vài mười hai nhịp, qua cầu tre lắt lẻo gập gềnh. Những con đường ngập tràn hương hoa cây cỏ, những dòng sông thấp thoáng bóng con đò, từng xóm nhỏ thân thương, làng mạc yên bình nơi con ngon giấc ngủ. Qua những tháng năm ấu thơ bà ru dọc miền cổ tích, cái rét mướt mùa đông theo cánh cò đi đón cơn mưa, nhắc cho ta nhớ về quê hương bản xứ. Ngày nắng lửa mùa hè cũng chợt dịu đi qua lời ru cùng làn gió mát bà quạt ban trưa, bốn mùa cây trái cũng tìm về cho con cảm nhận hương thơm, mật ngọt.
Cảm ơn bà đã cho con lời dạy đầu đời, rằng con chim, con cá cũng biết yêu thương nhau, biết nương tựa vào nhau trong cuộc sống, con cá bơi yêu làn nước mát lành nơi mình đang sống, và con người ta, phải biết trân quý cuộc sống của chính mình, biết yêu thương mọi người trong cõi nhân gian. Đó là sự kết nối trường tồn, là tâm khảm của người con đất Việt. Lời ru bà răn dạy cho ta về Tổ Quốc, về sự tồn vong dân tộc, bà kể cho con nghe về nữ anh hùng giữ nước, nơi thiêng liêng gấm vóc Tiên Rồng có bà Trưng, bà Triệu trừ giặc Quốc, trả thù nhà. Bà dẫn dắt con đi bằng lời ru mộc mạc, ấm nồng qua năm tháng, qua vạn nẻo quê hương. Nhắm mắt lại mà bay bổng theo cánh chim bay, nghe tiếng chim sâu lách tách, nghe dòng suống mát lành chảy từ thời xa xưa vọng lại. Con được đắm chìm trong giấc ngủ mơ màng dưới nắng vàng mật ngọt của âm điệu lời ru đều đều, nhắc nhở những lời răn dạy. Cảm ơn cha mẹ đã cho con hình hài, mà hình hài đó được dưỡng dục sinh thành. Được bà chắp cánh ước mơ bằng những lời ru ngọt ngào như sữa mẹ.
” Chiều chiều ra đứng ngõ sau.
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều”.
Khi còn nhỏ nghe câu hát ru này của bà, con chỉ biết cảm nhận nỗi buồn qua giai điệu trầm lắng, sâu thẳm khiến cho cơn ngủ nhanh chóng kéo về, chưa thể cảm nhận hết những gì lời ru muốn nói. Và rồi lớn lên, lần đầu tiên xa quê, xa ông bà cha mẹ, nhớ lại câu bà ru, mới thấy được nỗi lòng đau đáu khi nhìn về phía quê nhà. Những buổi chiều buông nơi đất khách, tiếng mõ trâu khua lóc cóc, tiếng gà gáy vang đâu đó cùng với ngọn khói rơm man mác bay lên, lòng trào dâng nỗi niềm xa xót. Quê hương nơi phía nào? cánh cò chớp nắng kia có phải bay từ quê nhà tới, có phải cánh cò mang theo lời ru của bà hồi con còn nhỏ, lòng quặn thắt đau trong miên man thương nhớ quê xa!
Bài học đầu tiên là lời bà răn dạy, công đức cù lao hiếu nghĩa, ” Phụ tử tình thâm, công thầy nghĩa mẹ” con không thể nào quên, khi bước chân chập chững vào đời thân lo chưa tới, vẫn biết rằng con chưa thể nào thực hiện được lời bà như lời ru ngày trước. Con chỉ biết cúi mình tạ tội song sinh, khi công đức sinh thành chưa một lần báo đáp. Để rồi đêm đêm giữa miền xa thẳm hướng về quê cũ mà rơi dòng lệ đắng khi nghe phía nhà ai nhè nhẹ vài tiếng ru hời, con biết phận mình bé nhỏ, yếu mềm, muốn được chạy về nơi ấy để nương náu trong tình yêu thương của cha mẹ, trong lời ru dịu ngọt của bà.
Con qua bao miền quê, bao làng mạc núi đồi, qua nhiều cánh đồng mướt xanh màu lúa. Cũng có cánh cò bay lả trong hoàng hôn tím sẫm, cũng có ngọn khói bếp chiều bay là là trong nắng, cố lắng tìm một tiếng võng đưa, một lời ru nào đó có âm sắc tự lời ru của bà dạo nọ, để con được cảm thấy bình yên giữa dòng đời vội vã. Cho con mơ thấy mình được gối đầu lên gối nhỏ mà ngoáy miếng trầu thơm giúp bà, được bà phất đều tay quạt, lời ru của bà nhẹ nhàng tựa dòng suối mát, kể con nghe nỗi gian truân của cha mẹ, sự nhọc nhằn mẹ mang con con chín tháng mười ngày, từng đêm thâu thao thức qua nhiều cơn sài đẹn. Con mới thấu hiểu được công cha, nghĩa mẹ sâu nặng, lớn lao biết nhường nào!
Rồi có một ngày con lần theo lời ru tìm về nơi mình thoát vành nôi, được hòa mình vào những điều thân thuộc, vẫn vườn nhà miên man nắng, vẫn cánh cò xưa trắng muốt cánh đồng. Con vừa chạy vừa khóc như đứa trẻ, tất cả vẫn còn đây nhưng lời ru của bà không còn nữa, lời ru cùng bà theo gió về trời…!
Giờ đây những đêm dài ôm con vào lòng để vỗ về giấc ngủ, hát lại những lời ru xưa mà bà để lại, với những lời răn nhắc của bà về tình mẫu tử, công đức sinh thành nay con hát ru con, mai này lớn khôn con hãy nhớ những lời ru này con nhé, lời ru bà đã để lại cho chúng ta!
Nguyễn Duy Hà